با توجه به اهمیت و ارزشی که فعالیت‌های بدنی در سلامت دارد پیش‌بینی می‌شود که تعداد زیادی از مردم به سالن‌های ورزشی روی آوردند و روزبه‌روز نیاز به این سالن‌ها بیشتر شود.

سالن‌های ورزشی، سالن‌های آمادگی جسمانی و به‌خصوص استخرها به دلیل نوع و وظیفه‌ای این فضاها دارای کاربری‌های مختلفی مثل برگزاری مجامع عمومی، جشن‌ها، مسابقات و غیره که برای آن‌ها پیش‌بینی‌شده است نیازمند، پیش‌بینی ساختارهای خاص هستند. این فضاها باید دارای ویژگی‌هایی چون قدرت، استحکام و دوام زیاد باشند. به همین دلیل رویه داخلی آن‌ها عمدتاً از جنس سخت آجری، بلوک و الوار چوبی باروکش های فلزی هستند. کف آن‌ها عمدتاً از جنس چوب سخت برای عمل و انجام ورزش‌هایی مثل فوتبال سالنی، بدمینتون، تنیس، والیبال، بسکتبال، ورزش‌های هوازی و... درست شده‌اند. سقف‌ها نیز عمدتاً از فلز، بتون، صفحات گچی و الوارهای چوبی سخت ساخته شده‌اند. تمام این مصالح سطوح سختی را به وجود می‌آورند. زمانی که صدا به این سطوح برخورد می‌کند برگشت آن‌ها افزایش‌یافته و به‌نوبه خود قابلیت فهم صدا را کاهش می‌دهند. مردم نیز برای رساندن صدا و فهم آن به دیگران شروع به صحبت با صدای بلندتر کرده و نتیجه آن بدتر شدن وضعیت است. عایق‌بندی ضعیف این اماکن برقراری ارتباط با دیگران را ضعیف می‌کند. معلمان تربیت‌بدنی، مربیان ورزش، ورزشکاران و دیگر کسانی که در این اماکن مشغول به کار هستند، با توجه به صداهای دیگر کاربران در این فضا کارکردن را مشکل می‌بیند و کنترل صداها برای کارشان ایجاد مزاحمت می‌کند بنابراین کنترل این صداها و عایق‌بندی فضاهای ورزشی برای همه کاربران که در این محیط‌ها مشغول فعالیت‌های بدنی، مسابقات ورزشی و تمرین هستند، لذت‌بخش خواهد بود. از طرف دیگر فضاهایی که با رطوبت درگیر هستند ) استخرها( سرویس‌های بهداشتی و فضای دوش‌ها با پدیده رطوبت در استقامت و زمان پایداری بناها و حفظ بهداشت و سلامت ورزشگاه‌ها و ورزشکاران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و ضمناً در سالن‌هایی که نیاز به وسایل گرمایشی و سرمایشی وجود دارد باید پیش‌بینی عایق‌بندی‌های مناسب طبق معیارهای استاندارد ساختمان‌های ورزشی بشود.

البته باید توجه داشت که به‌تناسب نوع ورزش باید فضاهای جانبی را پیش‌بینی کرد مثلاً فضاهای جانبی زمین دوومیدانی به دلیل وجود زمین فوتبال و با توجه به وسعت و اهمیت ورزشگاه و تعداد تماشاچیان مسابقه، فضاها و امکانات متفاوتی موردنیاز است که شامل بخش اداری، فضای لازم برای تجهیزات ارتباطی ) فضای ویژه خبرنگاران مجهز به انواع وسایل ارتباط‌جمعی و سالن اجلاس برای مصاحبه ورزشکاران، مربیان، مدیران، داوران با ارباب رسانه(، فضای رختکن و سرویس‌های بهداشتی برای بازیکنان، مربیان و داوران به‌طور مجزا، فضای لازم برای تمرین و آماده شدن بازیکنان به ابعاد 18 × 60 متر با وسایل مربوطه، اتاق‌های لازم برای کمک‌های اولیه و معاینات پزشکی و کنترل دوپینگ، فضای استراحت و تجدیدقوای بازیکنان، بوفه، سرویس‌های بهداشتی تماشاچیان، فروشگاه‌های مختلف و فضاهای فرهنگی تفریحی برای اکثر تماشاچیان، گیشه‌های بلیت‌فروشی، فضاهای انبار جهت نگهداری تجهیزات پیست موانع و تشک‌های ابری ویژه فرود ورزشکار و برای اغلب این فضاها باید سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی تعبیه شود.

نور:

هدف از پیش‌بینی نور در ورزشگاه‌ها ایجاد شرایطی است که یک ورزش خاص بتواند به‌صورت صحیح و ایمن انجام شود. طراحی نور باید به شکلی باشد که سرعت بازی و اندازه واقعی هر شئ کاملاً نمایان باشد. همچنین دارای زیبایی لازم و راحتی کافی برای انجام فعالیت‌های ورزش و تماشاچیان باشد. برای همه ورزش‌ها سطح مناسبی از نور که بر اساس استانداردهای بین‌المللی باشد، موردنیاز است. در این حالت تأثیر نور اصلی و سایه‌ها که از محل اصلی باشد و سطوح پایین‌تر به وجود می‌آیند باید در جهت‌های مناسب تنظیم شوند تا اجسام به‌صورت سه‌بعدی و واضح قابل‌مشاهده باشند.

اگر مقدار نور به‌اندازه مناسب نباشد و یا تنظیم لازم را نداشته باشند، ممکن است اجسام به‌صورت مسطح دیده شوند عدم تنظیم مناسب نورهای اصلی و فرعی باعث کاهش عملکرد، توانایی و عکس‌العمل به‌موقع ورزشکاران و هم‌چنین باعث ایجاد مشکلاتی برای دوربین‌های تلویزیونی و تماشاگران می‌شود.

در اثر این پدیده اجسام به‌صورت ایستگاهی و یا به نظر می‌رسد که توپ در حال جهش و برخورد از یک نقطه‌به‌نقطه دیگر است. نور موردنیاز فضاهای ورزشی با استانداردهای خاص و مقررات سازمان‌های ورزشی مثل فیفا، کمیته المپیک، توصیه مقامات ورزشی و غیره و نکات فنی که از سوی مسئولین رادیو تلویزیون مطرح‌شده است پیش‌بینی می‌شود. از طرف دیگر سطح مسابقات ) ملی، بین‌المللی، استانی، منطق‌های، تمرینی و تفریحی( نیز در پیش‌بینی و تنظیم نور مؤثر است.

از طرف دیگر مربیان و باشگاه داران در خصوص پیشگیری و مراقبت‌های بهداشتی و ایمنی مسئولیت بسیار مهمی دارند. حوادث ورزشی گاهی مستقیم اتفاق می‌افتد. به‌عنوان‌مثال ورزشکار هنگام حرکت پرس سینه تعادل خود را از دست می‌دهد و وزنه واژگون می‌شود و باعث پارگی عضلات سینه ورزشکار می‌شود. گاهی حوادث به‌صورت غیرمستقیم اتفاق می‌افتد که نقش وسایل غیراستاندارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها نور می‌باشد در اینجا آشکار می‌شود. نور و لامپ‌های مورداستفادهٔ یکی از مهم‌ترین تجهیزات هر فضای ورزشی به‌خصوص فضاهای سرپوشیده ورزشی است.

مزایای نور کافی

١ جلوگیری از خستگی ورزشکاران

٢ کاهش اشتباهات

٣ کاهش حوادث و سوانح

نور باید متناسب با فضا و شرایط سالن باشد. نور و رنگ سالن و کف‌پوش باید از خستگی چشم جلوگیری کند، لامپ‌ها نباید سایه زیاد تولید کنند. نور سالن‌های ورزشی را می‌توان از سه طریق مصنوعی، طبیعی و تلفیقی تأمین کرد.

تنظیم نور فضاهای ورزشی باید با توجه به نوع و محل ورزش و با استفاده از انواع نور یعنی نور طبیعی، نور مصنوعی و نور تلفیقی انجام شود.

نور طبیعی: نور طبیعی سالن‌ها از طریق قرار دادن نورگیر و پنجره در سقف مستقیماً تأمین می‌شود و بزرگ‌ترین مزیت آن اقتصادی‌تر و ارزان‌تر از نور مصنوعی بودن آن است که مستقیماً وارد سالن می‌شود، به‌طور یکنواخت توزیع نمی‌گردد. نور ورودی را می‌توان با استفاده از یک غشای معلق یا یک مانع نوری، ملایم‌تر توزیع کرد. بزرگ‌ترین عیب نور طبیعی این است که توزیع نور در تمام نقاط سالن یکنواخت نیست، به دلیل حرکت انتقالی خورشید، توزیع نور دائماً در حال تغییراست، سایه ایجاد می‌کند و فقط در ساعاتی از روز قابل‌استفاده است.

نور مصنوعی: برای تأمین روشنایی، چراغ‌ها و پروژکتورها باید در مسیر خطوط ) اضلاع( طول دیوارهای سالن تعبیه شوند تا بر دید بازیکنان عمود نباشد و برای آن‌ها مزاحمتی ایجاد نکند. از ویژگی‌های نور مصنوعی قابلیت استفاده از فضای ورزشی به‌خصوص سالن‌های سرپوشیده در تمام طول شبانه‌روز، توزیع مناسب نور در تمام نقاط زمین‌بازی، اجتناب از نور شدید و زننده، در دسترس بودن نور دهنده بازی تعویض و تعمیر و وجود نور اضطراری برای لحظات قطع برق اصلی سالن است. سقف‌های معلق مانند یک صافی مسطح می‌توانند باعث تلفیق نور طبیعی برای مصنوعی شوند.

برای مسابقات جهانی و رسمی نور درروی منطقه بازی باید 1000 تا 1500 لوکس باشد و برای تعیین میزان نور از ارتفاع یک متری بالای سطح زمین اندازه‌گیری می‌شود. البته هر ورزشی دارای یک منطقه اصلی بازی است (منطقه‌ای که در داخل خطوط در ورزش‌هایی مثل فوتبال و تنیس قرارگرفته‌اند( و فضایی که به‌عنوان حریم ازنظر ایمنی در اطراف آن قرار دارند.

سطوح و مقدار روشنایی در ورزش‌ها به‌صورت طبیعی به‌عنوان حداقل روشنایی در یک نقطه مرجع به‌صورت افقی در زمین ورزش تعریف‌شده است. در برخی از مواقع نیز پیش‌بینی و تنظیم نور در ارتباط با نوع ورزش و فاصله داور یا زمین ورزش یا دوربین تلویزیونی صورت می‌گیرد که در این مواقع به فاصله دوربین و روشنایی عمودی مقدار نور پیش‌بینی می‌شود.

در برخی از ورزش‌ها که نیازمند روشنایی در فضای بزرگ و زمان بسیار طولانی در خلال روز هستند، مقدار نور باید بسیار مؤثرتر و با توجه به مصرف مقدار برق که در حداقل باشد، باید پیش‌بینی و تنظیم شوند. البته نباید از یاد برد که کیفیت نگهداری و حفاظت از سیستم روشنایی فضاهای ورزشی نیز از اهمیت خاصی برای مؤثر و کارا بودن آن برخوردار است. در ورزش‌هایی که در فضای باز قرار دارند، روشنایی باید از ارتفاع بالا صورت گیرد و با زاویه‌ای کمتر از 70 درجه به زمین‌بازی بتابد، ضمن اینکه ازلحاظ اقتصادی نیز ابعاد آن در نظر گرفته شود و کمترین فشار را به سیستم الکتریکی بیاورد. همهٔ ورزش‌ها نیازمند نور کافی و مناسب برای حرکات راحت و سالم ورزشکاران و تماشاچیان در زمان‌های عادی و اضطرار هستند. در برخی از ورزش‌ها، پارتیشن‌هایی برای جدا کردن بخش‌های مختلف سالن ورزشی تعبیه می‌شود. در این مواقع تنظیم نور باید به شکلی باشد که بدون این تقسیم‌بندی‌ها، نور به نسبت لازم در همهٔ بخش‌ها وجود داشته باشد.

برای ورزش‌هایی که در یک ناحیه خاص انجام می‌شوند ) برای مثال والیبال و بدمینتون ( تنظیم و موقعیت نور باید به‌گونه‌ای باشد که در زمان نگاه بازیکن به سمت بالا، درخشش نور باعث اذیت چشم بازیکن نشود.

درزمانی که تنظیم نور برای یک سالن چندمنظوره تنظیم می‌شود باید توجه داشت که همهٔ بخش‌ها از نور یکسان و یکنواخت برخوردار باشند. رعایت این نکته در ورزش‌های رقابتی ) رزمی، کشتی و بوکس ( که سرعت و دقت در آن‌ها از عوامل تعیین‌کننده است و نقش مهمی در کیفیت سابقه دارد زیرا بازیکن می‌تواند حرکات حریف را به‌دقت و با سرعت کافی کنترل نماید.

عایق دما

با توجه به نوع کاربری سالن جهت عایق‌های رطوبتی، حرارتی و صوتی اشکال مختلفی از عایق موردبررسی می‌باشند که مواد اولیه این نوع عایق‌ها عمدتاً از مواد نفتی و پتروشیمی می‌باشند، مثل عایق‌های رطوبتی ایزوگام و شیمیایی شامل ترکیبات رنگ‌های ضد اسیدی باروکش ضد اسیدی و ضد قلیایی، عایق‌های حرارتی انواع ورق‌های پلی‌اتیلن و پلی یورتان و دیگر پلی مرهای پتروشیمی که هرروز با مشخصات و کاربری‌های مختلف به بازار عرضه می‌شود و می‌بایست در جریان تولیدات جدید باشیم. این عایق‌ها عمدتاً بین مصالح زیرساز و روکار قرار می‌گیرند و با توجه به اختلاف دمای داخل و خارج باضخامت و فشردگی‌های مختلف تولید می‌شوند

و گاهی خود مصالح ویژگی عایق حرارتی را داراست مثل پانل‌های گچی دوجداره باضخامت‌ها و کاربری‌های مختلف و عایق‌های صوتی به‌غیراز پانل‌های آکوستیکی دارای اشکال بسیار متنوع و زیبا می‌باشند و دیوارهای پیش‌ساخته دوجداره تا حدودی عایق صوتی نیز می‌باشند.

به‌طورکلی سه نوع عایق‌کاری وجود دارد که عبارت‌اند از:

1 عایق‌کاری صوتی

2 عایق‌کاری رطوبتی

3 عایق‌کاری حرارتی

بیشترین صدای ایجادشده در سالن‌های ورزشی ناشی از حرکت بازیکنان و برخورد توپ با کف سالن‌ها ایجاد می‌شود. کف‌های سفت و بسیار صاف و صیقلی باعث انعکاس شدید صدا می‌شوند و برعکس کف‌های نرم‌تر در صداگیری مؤثرترند. سروصدای ناشی از حرکت روی سطح کف‌پوش معمولاً از سوی کاربران به‌عنوان یک مشکل مطرح می‌شود. این مشکل از دو ناحیه است. یکی سروصدایی که ناشی از دستگاه‌های صوتی است مثل رادیو و تلویزیون، موزیک و غیره و نوع دوم صدا ناشی از ضربات شدید، مثل راه رفتن، دویدن، افتادن اشیاء و ضربات پا است. معمولاً برای رفع این مشکل از دو نوع عایق صدا استفاده می‌شود. البته برخی از شرکت‌ها نیز عایق‌هایی با دو نوع توانایی ساخته‌اند که در کاهش صداهای نوع اول و دوم کمک می‌کند. این عایق‌ها که به‌صورت پانل هستند در سطح صاف و زیر کف‌پوش کار گذاشته می‌شوند. این عایق‌ها معمولاً دارای ضخامت و وزن زیادی نیستند و قابل‌تغییر در مساحت‌ها و فضاهای مختلف هستند، البته از این نوع عایق‌ها برای سقف‌ها نیز وجود دارد که اگر هر دو به‌صورت هم‌زمان مورداستفاده قرار گیرند در کاهش انتقال صداهای نوع اول که ناشی از رادیو و تلویزیون، موزیک و غیره و نوع دوم که ناشی از صدای پا، افتادن اشیاء و... هستند مؤثرتر خواهد بود. از سیستم پانل‌های عایق صدا ) آکوستیک( برای کاهش صدا در ساختمان‌هایی مثل استودیوهای صدابرداری، سالن‌های سخنرانی، اتاق‌های موزیک، دفاتر، سالن‌های جلسات، کلاس‌های دروس، سینماها، اتاق‌های مذاکره و مصاحبه و سالن‌های ورزشی استفاده می‌شود. این پانل‌ها دارای طیف وسیعی از رنگ‌های مختلف هستند. این عایق‌ها باید بادوام در مقابل آتش و به لحاظ دیداری زیبا باشند. آن‌ها باید با توجه به صدای موجود در محیط مورداستفاده قرار گیرند. عایق‌هایی از جنس U.P.V.C؛ که عمدتاً به رنگ سفید هستند نیز وجود دارند که می‌توان آن‌ها را به رنگ دلخواه در آورد. عایق‌های U.P.V.C. از همان جنس پنجره‌های دوجداره هستند. این پانل‌ها دارای قابلیت اتصال در چهار سو هستند. قطعات U.P.V.C. دارای دو وظیفه هستند، یکی نقش دکوری دارند و دیگری محکم کردن پانل‌ها. این سیستم انعطاف پذیر بوده و می‌توانند در ابعاد مختلف برای دیوارها مورد استفاده قرار گیرند. از باریکه های چوب، صفحات فشرده صداگیر و قالب های سیمان عمودی می‌توان استفاده کرد. عایق کاری سقف پشت بام که یکی از عمده ترین سطوح کنترل صدا است نیز باید با دقت صورت گیرد و باید به گونه ای طراحی شوند که حداکثر در دو ثانیه صدا را منعکس کنند.

تهویه، رطوبت و دما

کنترل رطوبت بیش از فضای سالن ها، استخرها و دوش‌ها عامل بسیار مهمی در انتخاب مصالح و مواد موردنیاز ساخت و احداث آن‌ها است.

اگر در یک روز تابستانی در هوای آزاد باشیم، رطوبت را احساس می کنیم. چسبناکی پوست و غلظت هوا با رطوبت به راحتی قابل احساس است. حال اگر وارد فضای بسته شویم خارش، عطسه و سرفه جانشین نشانه های قبلی در هوای بسته می‌شود و این علائم تنها وابسته به ماه های تابستان نیست. منظور از کلمه رطوبت اشاره به مقدار آب تبخیر شده در هوا دارد؛ بنابراین مولکول های میکروسکوپی آب می‌توانند شما را دچار خارش، عطسه و سرفه بکند. پیش‌بینی تهویه مناسب در فضاهای ورزشی سرپوشیده به راحتی و نگه داری ساختمان و ساختار آن کمک می‌کند. تهویه مناسب از خرابی های ساختمان جلوگیری می‌کند. زمانی که سطح رطوبت در فضاهای ورزشی سرپوشیده مناسب نباشد، کپک و قارچ ها رشد و پیشرفت می کنند و سقف ها و دیوارها را در بر می گیرند و درخشندگی فلزات، پنجره ها و درب ها را از بین برده و آن‌ها را اکسیده کرده و به سرعت سلامت و بهداشت ساختمان را به مخاطره می اندازند. اگر رطوبت به شکل مناسبی کنترل شود، خرابی ها کمتر و هزینه های تعمیرات و نگه داری آن به شدت کاهش می یابد. راحتی یکی از بزرگترین عوامل افزایش زمان استفاده از سالن‌های ورزشی سرپوشیده است. هوایی که دارای ذرات معلق زیادی در هوای تنفسی است یا که خیلی سرد است برای تنفس مشکل زا هستند. دستگاه های تهویه ای که بتوانند دما، رطوبت و خشکی هوای داخل سالن را کنترل کنند، محیط ورزشی را برای کاربران راحت و مفرح می کنند. اگر تهویه مطبوع از کیفیت مناسبی برخوردار باشد، از هرز رفتن انرژی از طریق تبخیر و راه یابی آن به هوای بیرون جلوگیری می‌کند.

متخصصان بر این اعتقادند که هوای فضاهای سرپوشیده نباید خیلی خشک نیز باشد، زیرا پوست دچار سوزش، تنفس سخت و الکتریسیته ساکن مشکل ساز می‌شود. در ماه های زمستان مشکل کمی جدی تر شده زیرا وسایل گرمایش روشن است و با هوای سرد مخلوط شده و باعث کاهش ذرات معلق آب در هوا می‌شود. می دانیم که ذرات آب توسط هوا منتقل می شوند و بر سلامت افراد اثر گذار هستند. رطوبت خیلی بالا می‌تواند باعث پوسیدگی شود که این مساله در فضاهای مرطوب دارای اثرات بیشتری است.

راهکارها:

بررسی و بازبینی بخش های مختلف سالن به‌خصوص بخش های مرطوب استفاده از رطوبت سنج استفاده از تهویه، هواساز کنترل توسط پیمانکاران ساخت و نگهداری فضاهای سرپوشیده نظارت بر کار دستگاه های تهویه هوا بنابراین به منظور یکنواخت نگهداشتن رطوبت و تأمین هوای تازه، یکی از ضروریات سالن‌های ورزشی سیرکولاسیون هوا و تهویه است. در اماکن ورزشی باید وسایل تهویه هوای کافی وجود داشته باشد و برای تهویه هوا می‌توان از هواکش های سقفی نیز استفاده کرد. در مواردی که باز و بسته کردن، پنجره ها برای تهویه لازم است، باید فاصله آن‌ها از سطح زمین به قدری باشد که بتوان آن‌ها را از سطح زمین به خوبی کنترل کرد.

جدول شرایط محیطی مطلوب سالنهای ورزشی

توضیح:

1-منظور از تعویض هوا مقدار هوایی است که باید از فضای مورد نظر به خارج ساختمان تخلیه شود. در این قبیل فضاها شامل توالت، حمام و مکان هایی که بوی تعفن و دود و گازهای حاصل از احتراق در آن‌ها ایجاد می‌شود و باید با استفاده از هواکش یا "فن" که حجم و ظرفیت آن با توجه به حجم فضا تعیین گردد، هوای محل را به بیرون از ساختمان تخلیه نمود؛ بنابراین هیچ گاه نباید هوای این قبیل اماکن با کانال های برگشتی مربوط به دستگاه های تهویه در ارتباط باشد.

2 -منظور از تهویه هوا مقدار هوایی است که به‌صورت اجباری توس"فن" به داخل فضای مورد نظر برای گرمایش و سرمایش فرستاده می‌شود.

3 -در شرایطی که تراکم جمعیت تماشاچی زیاد و کشیدن سیگار مجاز می‌باشد، هوای تازه تا 5/1 مترمکعب در هر طبقه باید افزایش یابد.

4 -پیش‌بینی تهویه با ظرفیت نهایی 10 بار در ساعت توصیه می‌شود. دمای عمومی سالن‌های ورزشی باید بین 10 تا 22 درجه سانتی گراد باشد. هنگام ورود ورزشکار به سالن یا شروع تمرین دمای سالن بر روی 20 درجه مناسب است. به طور معمول با توجه به فعالیت ورزشکاران دمای محل برگزاری تمرینات و مسابقات باید بین 10 تا 15 درجه باشد. دمای لازم برای تماشاچیان بیشتر از دمای محیط فعالیت ورزشکاران می‌باشد.

در طراحی اماکن مرطوب نباید ایجاد ارتفاع و اختلاف سطح وجود داشته باشد، زیرا حرکت و عبور از این فضاها با تغییر سطح به طرف پایین یا بالا می تواند دارای مخاطراتی باشد. سر خوردن و سقوط یکی از رایج ترین اتفاقاتی است که در این موقعیت ها به وقوع می پیوندد که علاوه بر جراحتی سطحی و عمقی، باعث بروز آسیب های جدی نظیر شکستن یا جابجایی ستون مهره ها ) احتمال بروز فلج اندامی( و سایر استخوان های بلند نظیر ساعد، بازو، ساق، ران و مفاصل مچ دست و پا می گردد و احتمال اصابت سر به زمین و ضربه مغزی نیز وجود دارد که تمام یاین موارد و سایر آسیب های در این رابطه م یتوانند بسیار خطرناک باشند.

در شرایطی که به هر دلیل نظیر کوچکی زمین احداث استخر و یا موارد دیگر ایجاد اماکن مرطوب ) منظور از مناطق مرطوب در استخرها، تمامی قسمت هایی مانند رختکن، مسیرهای گذر کنار استخر، محل دوش گرفتن شناگران و سایر مناطق مرتبط با مجموعه استخر می باشد.) که ناگزیر به طراحی و احداث رختکن و دوش‌ها و یا سرویس‌های بهداشتی در فضایی دارای ارتفاع و اختلاف سطح با محوطه استخر مستقیم باید تمهیدات لازم برای ایمنی محیط بهره برداران به وجود آید. این تمهیدات می‌توانند موارد زیر باشند:

استفاده از مواد و مصالحی که در عین اینکه تمیز کردن آن‌ها به نحو مطلوب امکان پذیر است، ولی لغزنده نباشند.
عرض کلی معبر دارای پلکان با سطوح بزرگ و بدون بند ) برای جلوگیری از لغزندگی سطوح( پوشیده می گردد. عرض هر پله حداقل 35 تا 40 سانتی متر و ارتفاع آن نسبت به پله بعدی حداکثر 20 سانتی متر باشد. ترجیحاً استفاده از سرامیک با لعاب مرغوب در قطع کوچک دارای بندهای نزدیک به هم هستند. پیشنهاد می‌شود به جهت تأمین ایمنی بیشتر استفاده کنندگان درمحل اختلاف سطح استفاده از نشیمن فلاور باکس و... تعبیه شود.
در کنار پله ها یا پلکان برای تأمین ایمنی استفاده کنندگان، در هر دو طرف نرده های محکم در ارتفاع مناسب از جنس استنلس استیل ضد زنگ بدون هر گونه لبه تیز و برآمدگی ) ترجیحاً به شکل لوله با لبه های منحنی( نصب گردد.
بهره گیری از کف پوش های خاص در این مناطق به شرط نظافت و ضدعفونی کردن روزانه، زیرا قرار گرفتن این کف پوش ها در مناطق مرطوب زمینه تجمع و تکثیر باکتریها و قارچ هایی که در محیط‌های گرم و مرطوب رشد می کنند را فراهم می آورد.
روشنایی و نورپردازی غیر مستقیم به چشم استفاده کنندگان در این بخش ها توصیه می گردد. لازم به ذکر است که مسیرهای کنار استخر به هیچ وجه نباید دارای ارتفاع غیر هم سطح باشند.
پیاده روهای استخرها گرچه از حیث اندازه و مصالح تابع موارد سلیقه ای می باشند ولی در استخرهای استاندارد اگر بدون تخته پرش باشند در امتداد طول بین 2 تا 5/2 متر و در امتداد عرض بین 2 تا 4 متر است، با تخته پرش در امتداد طول بین 4 تا 6 متر و در امتداد عرض 4 تا 5 متر است. مصالح پیاده رو بایستی به نحوی انتخاب شود که علاوه بر رعایت نکات بهداشتی تأمین کننده ایمنی افراد به ویژه خردسالان و نوجوانان باشد.

رختکن ها

در اماکن ورزشی متناسب با نوع ورزش‌ها و تعداد ورزشکاران اندازه رختکن ها باید پیش‌بینی شوند. مسیر عبور و مرور ورزشکاران با عرض مناسب باید از مسیر تماشاچیان مجزا باشد. آینه، موخشک کن، آب سردکن، کمد ) به تعداد موردنیاز ( و وسایل موردنیاز رختکن باید پیش‌بینی شده باشد. نصب آینه دررختکن ضروری و بهتر است تمام قد و فاصله آن‌ها از سطح زمین، 12 اینچ ) تقریباً 30 سانتی متر( در نظر گرفته شود. قرار دادن آب سردکن در محل عبور و مرور استفاده کنندگان باید مورد توجه قرار گیرد و نصب آن نباید در رختکن ها باعث ازدحام جمعیت و شلوغی شود. ساخت رختکن ها و دوش‌ها درکنار هم و دسترسی آسان به هردو باید مورد توجه قرار گیرد. به طور کلی فضای رختکن برای هر نفر ورزشکار 75/1 تا 2 متر مربع در نظر گرفته شود. برای تعداد رختکن از این فرمول استفاده شود.

تعداد افرادی که در هر رشته یا فعالیت در هر نوبت ٢ × تعداد رختکن موردنیاز

رختکن باید دارای وسعت کافی و متناسب با تعداد کمدها بوده و موازین بهداشت عمومی در آن رعایت گردد و دارای درب اضطراری جهت خروج در هنگام ازدحام و بروز حادثه باشد. همچنین پیش‌بینی شیب مخصوص معلولین جهت استفاده این افراد شده باشد.

درب ها

درب هایی که سالن‌های ورزشی را به سایربخشهای بنا مرتبط می سازد ممکن است از نوع مقاوم به حریق و الکترونیکی انتخاب شوند، لیکن درب هایی که به فضای آزاد باز می‌شود باید از نوع درب های فرار از حریق باشد. درب های فرار از حریق باید از طرف خارج بسته باشد و از سمت داخل قابل باز شدن باشد به نحوی که در مواقع اضطراری به سهولت و فوریت مورد استفاده قرار گیرند. این گونه در بها باید طوری ساخته شوند که هنگام بسته بودن سطح داخلی آن با سطوح دیوارهای هم سطح قرار گیرند.

درب و پنجره

درب و پنجره ها باید از جنس مقاوم، سالم، بدون ترک خوردگی، شکستگی، زنگ زدگی و قابل شستشو باشند. پنجره های بازشو باید مجهز به توری سالم و مناسب باشد به نحوی که از ورود حشرات به داخل اماکن جلوگیری نماید. درب های مشرف به فضاهای باز باید مجهز به توری سالم و مناسب و هم چنین فنردار باشد. به طوریکه از ورود حشرات و جوندگان و سایر حیوانات جلوگیری نماید.

دیوارها و سقف:

جنس دیوارها باید صاف، بدون درز و شکاف و به رنگ روشن باشد. سطح بدنه باید تا ارتفاع 120 سانتی متر با سنگ، کاشی و یا سرامیک و از ارتفاع 120 سانتی متر تا زیر سقف با رنگ قابل شستشو پوشیده شود. سطوح باید از جنس مقاوم، صاف، بدون درز و شکاف و قابل شستشو و امکان سرخوردن روی آن‌ها وجود نداشته باشد. کف شوها به تعداد کافی و مجهز به شترگلو باشد و توری روی آن نصب شده باشد و شیب مناسب به طرف کف شوی فاضلاب داشته باشد. سقف ها می‌توانند نمایان )غیر کاذب) یا غیر نمایان ) کاذب( و یا ترکیبی از این دو باشند. سقف های معلق یا کاذب اغلب در این فضاها مورد استفاده قرار می گیرند که مزایای آن صافی سطح، جذب صدا و ایجاد زمینه لازم برای تلفیق نور طبیعی و مصنوعی و قابلیت پنهان کردن کانال و لوله های توکار و از معایب آن می‌توان به نصب پرهزینه و گران و نیاز به کنترل و رسیدگی دائم اشاره کرد. البته از هر سقفی که در این فضا استفاده شود، سقف باید صاف، حتی الامکان مسطح، بدون ترک خوردگی، درز و شکاف بوده و همیشه تمیز باشد.

معمولاً فضاهای دیگری در مکانهای ورزشی موردنیاز است که در زمان ساخت فضاهای ورزشی باید در نظر گرفته شود. علاوه بر زمین مسابقات باید برای آماده و گرم کردن بازیکنان تیم ها در هنگام مسابقات رسمی، فضاهای جداگانه ای برای انجام تمرینات وجود داشته باشد. ضمن اینکه برخی رشته ها مانند وزنه برداری رسماً به این اماکن نیاز دارند. ورزشکاران برخی رشته ها باید از وزن خاصی برخوردار باشند، بنابراین در ورزشگاهها باید محل ویژه‌ای نزدیک سالن اصلی به این موضوع اختصاص یابد. ضمن اینکه در تمرینات، ورزشکاران باید قبل و بعد از تمرینات وزن شده و نتایج برای آگاهی مربیان ثبت گردد. داوران مسابقات رسمی باید دارای اتاق ویژه با مسیر اختصاصی دور از دسترس تماشاچیان و نزدیک ورزشکاران باشند.

خبرنگاران نیز در ورزشگاه‌هایی که مسابقات رسمی در آن‌ها برگزار می‌شود به محل اختصاصی برای ارسال اخبار و وقایع مسابقات نیاز دارند.

سرویس‌های بهداشتی ) توالت ها(

گروه طراح و مجری باید به گونه ای عمل کنند که سرویس‌های بهداشتی برای همه افراد سالم، معلول، کارکنان، بازیکنان و تماشاچیان پیش‌بینی و در دسترس سریع آن‌ها باشد؛ بنابراین برای طراحی به دو نکته زیر توجه داشت:

الف( صرفه جویی مالی با فراهم کردن تنها یک منبع فاضلاب مرکزی

ب ( راحتی و آسایش استفاده کنندگان با حداکثر پراکندگی توالت ها در سراسر استادیوم، توالت ها با فاصله کم ) کمتر از 60 متر( محل نشستن و ترجیحاً در همان طبقه تعبیه شوند. توالت ها باید در فضاهای پرچمعیت با دسترسی آسان و ایمن ساخته شوند.

همچنین توالت ها باید پشت به دیوار بیرونی ورزشگاه ساخته شود تا در معرض نور و تهویه طبیعی باشد و برای هر 5 توالت 3 دستشویی نصب گردد. توالت ویژه افراد معلول، در ورزشگاه‌ها توصیه می‌شود که در هر محل برای 10 نفر معلول، حداقل 2 توالت فراهم باشد.

در موردی دیگر نیز یک توالت ویژه برای 12 تا 15 تماشاگر دارای صندلی چرخدار پیشنهاد می‌شود. بدیهی است هدایت و تخلیه هر گونه فاضلاب و پساب تصفیه نشده به معابر و جوی و انزار عمومی ممنوع می‌باشد و سیستم جمع آوری و دفع بهداشتی فاضلاب مورد تأیید اداره بهداشت باشد. ضمناً برای ورزشکاران باید دستشویی و توالت مجهز به آب گرم و سرد و با شرایط لازم بهداشتی در محل مناسب و به تعداد موردنیاز به شرح ذیل وجود داشته باشد.

تعداد حداقل تعداد دستشویی و توالت

1 تا 1 5 دستگاه

6 تا 25 به ازاء هر ده نفر یک دستشویی و یک توالت ) 25 نفر 3 دستگاه(

26 تا 55 به ازاء هر 15 نفر یک دستشویی و یک توالت ) 5 نفر 5 دستگاه(

56 تا 115 به ازاء هر 2 نفر یک دستشویی و یک توالت ) 1 نفر 7 دستگاه(

115 تا 266 به ازاء هر 25 نفر یک دستشویی و یک توالت ) 25 نفر 13 دستگاه(

از 266 نفر به بالا به ازاء هر 30 نفر 1 توالت و ١ دستشویی.

دستشویی باید مجهز به صابون مایع و سطل زباله بهداشتی و خشک کن الکتریکی و یا دستمال یکبارمصرف باشد. برای ورزشکاران باید حمام مجهز به آب گرم و سرد و با شرایط لازم بهداشتی در محل مناسب و به تعداد موردنیاز بشرح ذیل وجود داشته باشد.

تعداد ورزشکاران حداقل تعداد حمام

1 تا 5 یک دستگاه

6 تا 2 به ازاء هر 5 نفر یک حمام ) 2 نفر 4 دستگاه(

21 تا 5 به ازاء هر 5 نفر یک حمام ) 2 نفر 4 دستگاه(

51 تا 1 به ازاء هر 5 نفر یک حمام ) 2 نفر 4 دستگاه(

از 100 نفر به بالا به ازاء هر 20 نفر اضافی یک دستگاه.

سرویس‌های رفاهی و خدماتی ) پارکینگ، اتاق و تجهیزات کم کهای اولیه( مسیرهای دسترسی به پارکینگ باید سیستم جاده ای شناخته شده ای باشد که تمام راههای منشعب از بزرگراه های عمومی را از طریق مسیرهایی به فضاهای پارکینگ متصل کند. در نظر گرفتن چنین مسیری به طور واضح و آشکاری، برای خروج نیز ضروری است. فضاهای پارکینگ و راه های تغذیه کننده آن نباید با فضاهای خروج اضطراری ورزشگاه یا فضای مربوطه به ماشین های آتش نشانی، آمبولانس ها، وسایل نقلیه پلیس و غیره تداخل داشته باشد.

راحت ترین وضعیت، این است که پارکینگ در فضای گرداگرد ورزشگاه و نزدیک به آن و همسطح با درب های ورودی و خروجی واقع شود. البته استفاده غیرمفید از زمین و فضای وسیع آسفالت پارکینگ می‌تواند بر روی محیط اطراف تأثیر منفی داشته باشد. انواع پارکینگ قابل ساخت در ورزشگاه‌ها عبارتند از:

طبقاتی

از لحاظ ساختاری مشترک

خیابانی

انواع پارکینگ پارک سوار

از لحاظ کاربردی تماشاگران

رسانه های گروهی بازیکنان

کارکنان

در طراحی پارکینگ استادیوم های جدید، نیاز تماشاگران می‌تواند از طریق ملاحظات زیر تخمین زده شود. ظرفیت ورزشگاه، برنامه و انواع مسابقات، نیاز رقابت ها به فضای پارکینگ، ماشینها ) عمومی و خصوصی( پارکینگ تماشاگران و کمیت و کیفیت آن‌ها به تماشاگران بستگی دارد. برای پارکینگ بازیکنان، باید فضا برای اتوبوس های کلیه تیم ها فراهم باشد تا مستقیماً و بدون برخورد با جمعیت، به رختکن بازیکنان دسترسی داشته باشند. پارکینگ برای کارکنان، مدیران، برگزارکنندگان مسابقات و کارکنان و ورزشگاه‌ها باید مجزا، مشخص، ایمن تحت مراقبت و کنترل شدید باشند و با تلویزیون مدار بسته کنترل شوند.

پارکینگ حمل و نقل های گروهی: فضایی به وسعت مناسب باید به هر یک از وسایل نظیر اتوبوس های__شهری، ماشین های سواری، موتور سیکلت و دوچرخه و خودرو تماشاگران معلول اختصاص یابد.

فضای پزشکی و کمکهای اولیه

فضاهای مورد لزوم برای معاینات پزشکی و ارائه کمک های اولیه شامل محل قرار گرفتن وسایل و تجهیزات کمک های اولیه، در نظر گرفتن مکان برای ارائه کمک های اولیه نزدیک و همسطح با فضاهای ورزشی، سالن ها، استخر یا زمین های بازی و پیش‌بینی موارد زیر:

الف( تابلو یا تابلوهای مربوط به کمکهای اولیه در محل های مناسب نصب کردند.

ب( امکان استفاده از دستشویی برای مصدومین وجود داشته باشد.

ج ( دسترسی به مسیرهای پهن ) پهنای 90 سانتی متر برای درب ها و 120 سانتی متر برای راهروها( به عنوان حداقل ابعاد برای بهره برداری از برانکار در حمل مصدومین میسر باشد.

د( امکان دسترسی سریع و آسان به آمبولانس وجود داشته باشد.

ه ( اندازه و طرح اتاق کمک های اولیه بستگی به ورزشگاه، رشته های ورزشی فعال در آن و حجم تماشاچیان دارد. از این فضاها برای نمونه گیری خون و ادرار برای کنترل دوپینگ هم استفاده می‌شود.

و ( جعبه کمک های اولیه باید با کلیه لوازم موردنیاز ) چسب، چسب زخم، قیچی، پنس، گازاستریل بسته بندی شده، یک ماده ضد عفونی کننده( در محل مناسب نصب گردد.

به منظور استفاده از وسایل کمک های اولیه لازم است، افراد از محل و طریقه استفاده از وسایل این جعبه آموزش لازم را ببینند. مسئولین و ناظرین و مربیان و معلمان باید جهت آشنایی با نحوه انجام کمک های اولیه مانند تنفس مصنوعی، بستن زخم، مراقبت های اولیه شکستگی، سوختگی و غیره در سازمانهای مربوطه دوره لازم را دیده و گواهی آن را ارائه نمایند.

ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید