استخرها
معیارهای وضعیت بهداشتی آب استخر
تعادل حرارت و رطوبت محیط استخرها
آيين نامه ايمني مخازن آب و استخرها
طراحی استخر
طراحی استخرهای شنا امروزه تابع استانداردهای مهندسی ساختمان و مهندسی محیط زیست میباشد. بر این اساس استقرار استخرها در زمینهای لغزنده یا رونده یا در حاشیه دامداریها یا تصفیهخانههای فاضلاب مغایر همین اصول است.
ارکان لازم جهت احداث استخرها
- قابلدسترسی استفادهکنندگان باشد
- ازلحاظ محل، آفتابگیر و دارای پنجرههای اصلی رو به جنوب غربی
- دور از مسیر وزش دود تأسیسات کارخانهها باشد
- دور از فاضلابهای خانگی، صنعتی و کشاورزی، بیمارستانها
- در مکانهای پرترافیک نباشد
- حتیالمقدور از بزرگراهها و جادهها، خطوط راهآهن، کارخانهها دور بوده و بدون سروصدا باشد
- وسعت کافی برای کلیه تأسیسات مورد لزوم داشته باشد
- آب به مقدار موردنیاز در دسترس باشد
- امکان تخلیه فاضلاب استخر به شبکه جمعآوری فاضلاب عمومی
- محدود شدن محوطه استخر با دیوارهای بلند یا تور سیمی
- عدم استقرار استخر در زمینهای لغزنده یا رونده یا در حاشیه دامداریها یا تصفیهخانههای آب و فاضلاب
شرایط ساختمانی استخر
- کف ساختمان از جنس مقاوم، صاف، بدون درز و شکاف و قابل شستشو باشد. دارای کف شور به تعداد موردنیاز، مجهز به شترگلو بوده و نصب توری ریز روی آن الزامی است. دارای شیب مناسب بهطرف کف شور فاضلاب رو باشد.
- دیوار از کف تا سقف از مصالح مقاوم بوده، صاف، بدون درز و شکاف و به رنگ روشن باشد.
- درها و پنجرهها از جنس مقاوم، سالم، بدون ترکخوردگی و شکستگی و زنگزدگی و قابل شستشو بوده و همیشه تمیز باشد.
ساختمانهای جنبی استخر
- رختکن
- سرویسهای بهداشتی
- دوشها
- حوضچه پاشویه
رختکن
- به علت مساعد بودن محیط رختکن ازنظر تجمع و رشد قارچها به علت رطوبت نسبی و انتقال از طریق مراجعین، سیستم تهویه و چگونگی گردش هوا و در صورت امکان تابش نور آفتاب از اهمیت ویژهای برخوردار است ازاینرو تعداد پنجره و تجهیز رختکن به هواکش نشانگر درجه بهداشتی آن است. (1.75 مترمربع به ازای هر نفر)
سرویسهای بهداشتی
- شامل دستشوییها و توالتها متناسب وسعت و ظرفیت استخر از حیث مراجعین است. در ساختمان توالتها بایستی کف و دیوارها کاملاً قابل شستشو و مصالح آن غیرقابل نفوذ در برابر آب باشد.
- توالت در استخرهای عمومی برای هر 40 نفر شناگر زن یک توالت و 60 نفر شناگر مرد یک توالت در نظر گرفتهشده است. توالتها باید دارای هواکش قوی باشند و کف دیوارهای آن قابل شستشو و در برابر آب و رطوبت غیرقابل نفوذ باشند.
دوشها
- دوشها باید دارای آب گرم و سرد باشند. در استخرهای عمومی برای 40 نفر شناگر یک دوش در نظر گرفته میشود. محل دوشها باید بعد از توالت و قبل از محل ورود به استخر باشد. کف و دیوارهای دوشها باید از جنس قابل شستشو و نظافت و دارای شیب مناسبی بهطرف کف شوی باشد
حوضچه پاشویه
- محل این حوضچهها بعد از دوشها و قبل از محل ورود به استخر میباشد. این حوضچهها به اشکال مختلف و با عمق کم ساخته میشوند. شناگران موظفاند قبل از ورود به استخر پاهای خود را به مدت 15 ثانیه در حوضچه فرو برند تا آلودگیهای قارچی و میکروبی از بین رفته و به استخر منتقل نشود.
- میزان کلر موردنیاز در این حوضچهها 10-5 گرم در لیتر میباشد (500 میلیگرم در لیتر).
انواع استخرهای شنا
- استخرهای پر و خالی شونده
- استخرهای دارای جریان آب مداوم
- استخرهای گردشی (مداربسته)
استخرهای پر و خالی شونده
در این نوع استخرها هرچند مدت یکبار آب استخر تخلیهشده و مجدداً از آب تازه پر میشود. این نوع استخرها بهداشتی نبوده و امکان انتقال بیماریها به شناگران وجود دارد. آب این نوع استخرها را میتوان ضدعفونی نمود، اما در پایان هرروز نیاز به ضدعفونی داشته که مقدار ضدعفونیکننده مصرفی نیز زیاد میباشد که نهتنها باعث ایجاد کدورت در آب استخر میگردد بلکه شرایط نامناسبی را برای استخر به وجود میآورد.
استخرهای دارای جریان آب مداوم
- در این نوع استخرها یک نوع جریان آب دائمی ازیکطرف وارد استخر شده و از طرف دیگر خارج میشود. آب موردنیاز این استخرها زیاد بوده و مقرونبهصرفه نمیباشد. همچنین آب ورودی باید کنترل شود تا آلوده به عوامل میکروبی نباشد.
استخرهای گردشی (مداربسته)
- در این نوع استخرها که بهداشتیترین و مناسبترین نوع استخر محسوب میشوند. آب داخل استخر توسط پمپهای مخصوص خارجشده و به سیستم تصفیه منتقل میشود. در سیستم تصفیه پس از جدا شدن مواد زائد و آلودگیها آب کلرزنی شده و پس از تنظیم درجه حرارت دوباره به داخل استخر هدایت میگردد. این کار بهطور مداوم انجام میگیرد. در این روش تلفات آب جزئی بوده و آب استخر همیشه شفاف و صاف خواهد بود.
اهداف تصفیه آب
- ضدعفونی کردن آب بهمنظور جلوگیری از پخش بیماریهای عفونی
- جلوگیری از رشد جلبکها
- جلوگیری از ایجاد بو و طعم نامطبوع در آب
- جلوگیری از حساسیت و التهاب چشم و پوست
- جلوگیری از ایجاد رسوب
- شفافیت آب و جاذبه داشتن آن
- جلوگیری از خوردگی وسایل
دستگاه تصفیه و ضمایم آن
- پمپ
- موگیر
- تغذیهکنندههای شیمیایی
- صافی
- گرمکن
- کلرینه کردن آب
- جاروی مکنده
- پمپ
قدرت پمپ برحسب ظرفیت دستگاه برای کشیدن آب از استخر و به جریان انداختن آن در قسمتهای مختلف دستگاه تصفیه بکار میرود
- موگیر
عبارت است از صفحه مشبک گودی که از طرف مقعر در کانال آبی که از استخر به صافی قرار میگیرد و مواد معلق و درشت آب را میگیرد، این صفحه قابل شستشو و نظافت است.
- تغذیهکنندههای شیمیایی
بهمنظور انعقاد مواد معلق آب استخر از آلوم نیترات، آلومینیم و کربنات سدیم و مانند آنها استفاده میشود. تغذیهکنندهای محتوی یکی از موارد فوق را مناسب با مقداری آبی که باید مواد معلق آن گرفته شود و بهوسیله لوله به واحد تصفیه میفرستد، پس از مخلوط شدن منعقد کننده با آب به همزن مکانیکی مایع را به هم میزند تا مواد معلق موجود در آب استخر منعقدشده و جدا شوند.
- صافی
در دستگاه تصفیه بیش از یک واحد صافی و معمولاً بین 2 تا 4 واحد مورداستفاده قرار میگیرد. صافیها بهصورت موازی نصب میشوند و آب پس از گذشتن از آنها مقدار زیادی از ناخالصیها و مواد زائد خود را ازدستداده و پاک میشود.
- گرم کردن
در استخرهای سرپوشیده که مورداستفاده قرار میگیرد آب پس از عبور از صافی از لولههای مارپیچ دستگاه گرمکننده عبور میدهند و پسازآن که درجه حرارت آن به حد مطلوب رسید به استخر هدایت میکنند
- کلرینه کردن آب
در استخرهای روباز آبی که از صافیها عبور نموده در تصفیهخانه توسط کلریناتور به حد نیاز به آن کلر افزوده و در استخرهای سرپوشیده پس از عبور از گرمکننده به آن کلر زده و گندزدایی میکنند.
- جاروی مکنده
به سبب تهنشین شدن مواد زائد و رشد گیاهان آبی مانند جلبکها درروی کف و دیوارههای استخر، نظافت آن ضروری است. قبلاً برای پاک نمودن، آب استخر را تخلیه مینموده و جداره را با برس میسائیدند. اخیراً پاک کردن بدنه استخر توسط جاروی مکنده انجام میشود. این دستگاه توسط یک لوله مکش که به یکسر آن برس زبری متصل شده و سر دیگر آن به لوله مکش تلمبه وصل گردیده کلیه مواد تهنشین شده و چسبنده به بدنه استخر را از آن جدا میکند.
معیارهای وضعیت بهداشتی آب استخر
- صافی و شفافیت آب استخر
- درجه حرارت
- گندزدایی
- pH
- رنگ
- روغنهای معدنی
- دترژنت ها
تعادل حرارت و رطوبت محیط استخرها
امروزه مهمترین برنامه برای تنظیم کیفیت و شرایط هوای مطلوب داخل استخر بهمنظور حفظ آسایش و سلامت شناگران و افزایش طول عمر تجهیزات و محافظت از سازه ساختمان میباشد. در بحث تهویه مطبوع استخرها برای تأمین شرایط مطلوب هوای داخل سالن چهار عامل دمای هوا، رطوبت نسبی هوا، جریان هوا و کیفیت هوای سالن باید در محدوده مطلوبی باشد. از میان عوامل ذکرشده، رطوبت نسبی بیش از سایر عوامل مشکلساز و مهم است؛ زیرا یکی از مهمترین و اساسیترین موضوعات جلوگیری از افزایش رطوبت نسبی و برقراری تعادل حرارتی و گرمایی در بخشهای مختلف یک مجموعه استخر و سونا میباشد.
ویژگیهای تهویه هوای مطلوب
1 شرایط آسایش شناگران و تأمین محیطی سالم برای آنها
2 کنترل رطوبت نسبی
3 تأمین کیفیت مطلوب هوای داخل
4 کنترل تقطیر بخارآب در داخل استخر
باید توجه داشت که بهاستثنای استخرهای قهرمانی با جایگاه مخصوص تماشاگران در سایر استخرها بهندرت برای سرد کردن فضاهای داخل از سیستم سرمایش هوا استفاده میشود چون با خروج شناگران از استخر وضعیت تعادل حرارتی آنان با در جریان هوا قرار گرفتن بههمخورده و به دلیل تبخیر آب روی پوست، دچار لرز میگردند. محدوده متداولی که برای آسایش حرارتی شناگران تبیین شده است در جدول صفحه بعد ارائهشده است:
جدول دمای هوا، آب و رطوبت نسبی استخرها با کاربریهای متفاوت
برای طراحی سیستم تهویه مطبوع استخرهای سرپوشیده باید به موارد زیر توجه داشت:
١ کنترل رطوبت فضای داخل
٢ گرمایش هوای استخر
٣ تعیین نرخ تهویه موردنیاز بهمنظور تأمین کیفیت مناسب هوای داخل
٤ چگونگی توزیع هوا در فضای داخل استخر
5 طراحی کانال و محل قرارگیری دریچههای توزیع هوا
محل مناسبی را برای تسهیلات کمکهای اولیه باید پیشبینی کرد.
آییننامه ايمني مخازن آب و استخرها
استخرها:
ماده 48 – كليه قسمتهای كف، ديوار، بدنه و ساير سطوح داخل استخر بايد داراي گوشههای گرد و بدون لبه تيز باشد.
ماده 49 - استفاده از پنل هاي گچي براي ساخت سقف كاذب در استخرها ممنوع است.
ماده 50 - كليه سیمکشیها بايد داراي رنگبندی مشخص باشد و از داخل لوله، سيني و يا كانال مناسب عبور داده شود.
ماده 51 - نصب هواكش بهمنظور تهويه مناسب در محل استخرهاي سرپوشیده الزامي است.
ماده 52 - احداث فضايي به عرض حداقل 2 متر در حاشيه استخرهاي سرپوشيده و 4 متر در حاشيه استخرهاي سرباز شنا براي تردد كارگران و تعميركاران، استراحت شناگران و نظارت ناجيان غريق ضروري میباشد.
ماده 53 - نصب تابلو نشاندهنده عمق در محل و فواصل مناسب در اطراف استخر الزامي است.
ماده 54 - در اطراف استخرها، مانند مخزن آب آتشنشانی يا کشاورزی بايستي حتماً نرده حفاظتي مناسب تعبيه گردد و محیط از روشنايي كافي برخوردار باشد.
ماده 55 - مصالح پوشش لبههای استخر بايد از جنس غير لغزنده باشد و همچنين به رنگي باشد كه محدوده خطر مشخص باشد.
ماده 56 - پوشش داخلي كاسه استخر بايد با سطوح صاف پوشانده شود، بهگونهای كه تحت تأثیر عوامل شيميايي مضر (مانند كلر محلول در آب) آسيب نبيند، به سهولت تميز شود و در تماس با بدن، ايمني لازم فراهم باشد.
ماده 57 - نصب كليد و پریزها در محوطه داخلي استخرهاي سرپوشيده ممنوع است و بايستي در محل خشك و خارج از محيط استخر نصبشده و كليه کابلها و اتصالات و متعلقات برقي كه در درون آب قرار دارند بايستي از نوع ضد آب باشد.
ماده 58 - كليه چراغهای نصبشده در داخل آب بايستي حداكثر با ولتاژ 12 ولت و از نوع ضد آب بوده و در محلي كه احتمال برخورد افراد و اشياء با آنها نباشد نصب گردند.
ماده 59 - از قرار دادن و تجمع ابزارآلات در اطراف استخر بايستي اجتناب نمود.
ماده 60 – كارگراني كه در محل استخرها فعاليت دارند بايستي از كفش مخصوصی استفاده نمايند كه مانع از ليز خوردن آنها گردد.
ماده 61: در اطراف استخرها از کفپوشها و مصالحی استفاده شود كه از سرخوردن افراد
جلوگيري به عمل آورد.
ماده 62 - در صورت استفاده از نور طبيعي در محل استخرها و منابع آب سرپوشيده بايستي از پرده، شیشههای رنگي و يا كركره استفاده نمود تا از انعكاس و خیرهکنندگی نور در داخل استخرها جلوگيري شود.
ماده 63 - وسايل کمکهای اوليه، بايد همواره در محل استخرها موجود باشد.
ماده 64 - در ديوارها و سقف استخرهاي شنا بايد از مصالح جاذب سروصدا، استفاده نمود. اين مواد باید در برابر تخريب ناشي از اثرات مواد شيميايي و رطوبت مقاوم باشد.
ماده 65 - بايد بهطورجدی از تردد افراد غیرمسئول در محوطه استخرها و مخازن آب، جلوگيري شود.
ماده 66 - در هنگام عمليات تعميراتي و سرویسها، در حين بهرهبرداری از استخر افراد تعمیركار بايد به لوازم مناسب ايمني از قبيل كمربند ايمني و طناب نجات جهت جلوگيري از سقوط در استخر مجهز باشند.
ماده 67 - جهت ورود و خروج افراد به داخل استخر بايد از نردبانهای مطمئن و در صورت ضرورت از طناب نجات استفاده شود.
ماده 68 - ولتاژ الكتريكي چراغهای روشنايي دورهگرد كه براي بازديد و كار در قسمتهای تاريك و مرطوب بكار میرود نبايد بيش از 24 ولت باشد.
ماده 69 - چراغهای روشنايي در قسمت دوشها و سرویسهای بهداشتي بايد از نوع ضد آب باشند.
ماده 70 - سرویسهای بهداشتي، دوشها، رختكن و ديگر قسمتها، بايستي به سيستم تهويه مناسب تجهيز شوند.
ماده 71 - كليه وسايل و اتصالات فلزي و متعلقات آنها و همچنين نردبانها، دستگیرهها و غيره بايد داراي پوششهای ضدزنگ باشند.
ماده 72 - در استخرهاي لجن و بخصوص مخازن هاضم لجن كه گازها و يا مايعات قابل اشتعال وجود دارد استفاده از شعلههای آزاد، استعمال دخانيات و بكار بردن وسايل توليد جرقه و نظاير آن ممنوع است.
…………………...